Ayvalık Belediyesi’nin mesken sahipliğinde düzenlenecek olan aktiflikte bu yıl yeniden panel, söyleşiler ve tematik sinema gösterimi üç gün boyunca Ayvalık Belediyesi Vural Sineması Nejat Uygur Sahnesi’nde yapılacak.
İlk olarak 28 Nisan’da Köy Enstitüsü araştırmacısı, muharrir Hayrettin Filiz moderatörlüğünde gazeteciler Sedef Kabaş, Yaşar Aydın ve siyaset bilimci Dr. Ali Mert Taşcıer’in konuşmacı olarak katılacağı ‘Köy Enstitüleri Aydınlığından Günümüz Karanlığına’ başlıklı panel düzenlenecek.
29 Nisan’da saat 16.00’da ise tarihçi-yazar Sinan Meydan, ‘Kuruluşundan, kapatılışına Köy Enstitüleri’ başlıklı söyleşisi ile tarihi gerçekleri bir kere daha gözler önüne serecek. Birebir gün akşamında saat 20.00’de Köy Enstitüleri’ni en düzgün anlatan sinemalardan biri olan ‘Yarım Kalan Mucize’ sineması fiyatsız olarak gösterime sunulacak.
Son olarak 30 Nisan’da saat 16.00’da toplum Bilimci, müellif ve akademisyen Prof. Dr. Emre Kongar ‘Köy Enstitüleri’nin Toplumsal Yansımaları’ isimli söyleşi ve sonrasında kitap imzası ile Ayvalıklılar ile buluşacak.
MAHMUT MAKAL ANISINA…
Köy Enstitüleri Fikir ve Kültür Günleri Proje Koordinatörü Hasan Aldemir yaptığı açıklamada, Türkiye’nin geçirmekte olduğu bu kritik günlerde fikir, bilim, eğitim, kültür ismine yapmaya çalıştıkları bu aktiflik dizisinin değerine değinerek, birçok husus başlığında ülke olarak çok geri ve maalesef çok yetersiz olunduğunu vurgulayarak, “Belki de son yüzyılda geriye yanlışsız saymanın en kıymetli kırılma anı Köy Enstitüleri’nin kapatılmasına karar verildiği gün olmuştur” dedi.
Amaçlarının Köy Enstitüleri ismi üzerinden eğitimin, bilimin, kültürün, sanatın tartışma yerlerinde üst sıralarda yer bulmasına yardımcı olmak olduğunu söyleyerek, bu yıl üçüncüsü yapılacak bu aktifliğin her geçen yıl değerinin arttığına vurgu yaparak, her yıl olduğu üzere bu yıl da bu aktifliği Köy Enstitüleri’nin simge bir ismine ithaf ettiklerini ve bu isminde bu yıl köy edebiyatı akımını başlatan muharrir, şair ve öğretmen Mahmut Makal olduğunu kelamlarına ekledi.
1950’de ‘Köy Edebiyatı’ akımını başlatan Türk müellif, şair ve öğretmen Mahmut Makal, 1930 yılında Aksaray’ın Gülağaç ilçesine bağlı Demirci kasabasında doğdu. 1943 yılında İvriz Köy Enstitüsü’ne başladı. 1947’de enstitüden mezun olunca kendi köyüne yakın, Aksaray’a bağlı Nurgöz köyünde 6 yıl öğretmenlik yaptı.
Edebiyata şiirle başladı. Birinci olarak 1945’te ‘Türk’e Doğru’ ve 1946’da ‘Köy Enstitüsü’ mecmualarında şiirler yazdı. Varlık mecmuasındaki Köy Notları ile dikkat çekti. Başta misyon yaptığı Nurgöz köyü olmak üzere, köyü anlatan yazılar yazdı ve bu yazılar her ay Köy Notları başlığıyla Varlık mecmuasında yayımlandı. Birincisi 1948’in Mayıs ayında yayımlanan bu yazı dizisi 1950’de Bizim Köy ismiyle kitaplaştırıldı. Kitap büyük yankı uyandırırken Makal tutuklandı lakin ceza almadı.
Öğrenmenlikten sonra 1953 yılında Ankara Gazi Enstitüsü’ne girdi ve o yıllarda Fransa’da Avrupa Sosyoloji Merkezi’ne araştırma yapmaya gitti. 1965 seçimlerinde Türkiye Emekçi Partisi’nden İstanbul adayı oldu. Sırasıyla Antalya, Ankara ve Adana bölgesinde ilköğretim müfettişliğinde bulundu. 1971’de İstanbul Sağır ve Dilsizler Okulu’nda Türkçe öğretmeniyken misyonu bıraktı. 1971-1972 yılları ortasında Bizim Köy Yayınları’nı yönetti. 1972 yılında Venedik Üniversitesi’nde Türk Lisanı ve Edebiyatı dersleri verdi.
Meslek hayatı 17 yıl sürdü. Kitapları ve niyetleri yüzünden mahkemelerde yargılandı ve bir süre cezaevinde yattı. Türkiye Cumhuriyeti Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından müfettişliği elinden alınarak tekrar öğretmenlik statüsüne indirildi ve Sağırlar Okulu’na atandı.
Eserlerinden kimileri Almanca, Rusça, Fransızca, İngilizce, Macarca, İtalyanca, Bulgarca, Lehçe, Romence, Farça ve İbranice üzere çeşitli lisanlara çevrildi. Makal 1967’de UNESCO tarafından dünya gençliğine örnek insan olarak seçildi.
10 Ağustos 2018’de Ankara’da hayatını kaybetti.