Çin Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi (CDC) hafta sonunda Pekin’de Covid-19’un kökeninin araştırmasıyla ilgili bilgi ve bilgi paylaşımına ait basın toplantısı düzenledi.
Covid-19’un kökenine ait milletlerarası bilim dünyasıyla kâfi bilgi paylaşılmadığına dair tenkitlere karşılık veren kurum yetkilileri ve bilim insanları, geçen hafta milletlerarası bilim mecmuası “Nature”da paylaşılan DNA bilgilerinin virüsün insan kökenine işaret ettiğini öne sürdü.
“HİÇBİRİNDE VİRÜSE RASTLANMADI”
Salgının birinci ortaya çıktığı Vuhan’daki deniz eserleri besin pazarında hayvanlardan ve etraftan toplanan 1300’den fazla numunenin DNA tahlillerinin paylaşıldığı çalışmada, incelenen 457 hayvan numunesinin hiçbirinde virüse rastlanmadığının altını çizen araştırmacılar, bunun hayvanlardan bulaşma mümkünlüğünü geçersiz kıldığını savundu.
Araştırmacılar, etraftan toplanan 923 numunenin müspet bulgu içeren 73’ünde rakun köpekleri ve öbür yırtıcı hayvanların DNA’sına rastlandığını, bunun hayvandan bulaşma kanısını ortaya çıkardığı görüşünü lisana getirdi.
“BAŞKA İNSANLARDAN BULAŞTIĞINA İŞARET EDİYOR”
Peking Üniversitesi Hayat Bilimleri ve Teknoloji Üniversitesi Dekanı Tong Yigang, etraf numunelerinin genetik diziliminin birinci olaylardan alınan numunelerle birebir örtüştüğüne dikkati çekerek, “Bu bulgular, pazardaki olaylarda virüsün satılan hayvanlardan değil öteki insanlardan bulaştığına işaret ediyor.” tabirini kullandı.
Covid-19’un kökenini kesin olarak işaret eden sağlam bilimsel delilin olmadığını savunan Tong, virüsün hayvandan bulaşma ihtimali yanında laboratuvardan çıkma ihtimaline dair de rastgele bir bilginin bulunmadığını, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) uzman heyetinin 2021’de Vuhan’da yürüttüğü incelemelerde bu ihtimalin “son derece zayıf olduğu” sonucuna varıldığını hatırlattı.
CDC araştırmacıları, salgının ortaya çıkmasını izleyen Ocak-Mart 2020 tarihlerinde toplanan numunelerin genetik dizilimine ait bilgileri geçen ay DSÖ’nün GSIAD data tabanında paylaşmıştı.
Bir küme memleketler arası araştırmacı, bu datalardan hareketle Kovid-19’un pazarda satılan rakun köpeklerinden insanlara bulaşmış olabileceği hipotezini ortaya atmıştı.
DSÖ ÇİN’İ SUÇLAMIŞTI
Ancak Çin’in bunun çabucak akabinde paylaştığı genetik bilgileri veri tabanından silmesi, şeffaflığa dair yeni tartışmalara yol açmıştı.
DSÖ Genel Sekreteri Tedros Adhanom Ghebreyesus, Çin’i Covid-19’un kökenine ışık tutabilecek dataları geç paylaştığı ve bu bahiste gayrı şeffaf bir tavır izlediği gerekçesiyle eleştirmişti.
İLK SEFER VUHAN’DAKİ BESİN PAZARINDA GÖRÜLMÜŞTÜ
Dünya, Covid-19 salgınından birinci sefer, Çin’in 31 Aralık 2019’da Hubey eyaletine bağlı Vuhan kentinde “kaynağı bilinmeyen gizemli teneffüs yolu hastalığının” ortaya çıktığını Dünya Sıhhat Örgütüne (DSÖ) bildirmesiyle haberdar olmuştu.
Hastalık, birinci kere Vuhan’da deniz eserleri besin pazarını ziyaret eden şahıslarda görülmüş, sebebi anlaşılamayan “solunum rahatsızlığı” şikayetiyle birinci hasta, 17 Kasım 2019’da hastaneye başvurmuştu.
Akciğer iltihaplanmasına yol açan hastalığa yarasalarda bulunan bir beta koronavirüsün mutasyona uğramış hali olduğu varsayım edilen, daha evvel bilinmeyen tıptaki bir corona virüsün sebep olduğu anlaşılmıştı.
DSÖ HEYETİ VUHAN’DA ARAŞTIRMA YÜRÜTMÜŞTÜ
DSÖ, 2021 yılı başında, Covid-19’un kökenlerini araştırmak üzere, birinci olayların ortaya çıktığı Çin’in Vuhan kentine milletlerarası bilim insanlarından oluşan bir heyet göndermişti.
Heyet, kentte birinci olayların görüldüğü Vuhan Deniz Eserleri Besin Pazarının yanı sıra virüsün kaza sonucu dışarı çıktığı argüman edilen Vuhan Viroloji Enstitüsünde de incelemeler yapmıştı.
2002-2003 yıllarında Çin’i ve Asya ülkelerini etkileyen Akut Teneffüs Yolu Sendromu (SARS) salgınının akabinde, yarasa koronavirüslerinin genetik bilgilerinin olduğu bir arşiv oluşturmak maksadıyla kurulan enstitü, Kovid-19’un buradaki laboratuvarda yapay olarak üretildiği ve ezkaza dışarı çıktığı tezlerine husus olmuştu.
Çinli yetkililer, kelam konusu savları reddetmiş, Kovid-19’un öteki bir ülkede ortaya çıktığı ve ithal dondurulmuş deniz eserleriyle ülkeye geldiğine dair kanıtlanmayan karşı argümanlar ortaya atmıştı. (AA)