CHP’nin Kahramanmaraş Sarsıntılarının Türkiye İktisadına Mümkün Maliyeti Yansımaları ve Atılması Gereken Adımlar başlıklı raporuna nazaran travesti 6 Şubat ta Kahramanmaraş ta meydana gelen Hatay Gaziantep Adıyaman Kilis Şanlıurfa Malatya üzere pek çok iki etkileyen zelzelelerin maliyeti 126 3 milyar dolar oldu
Rapora nazaran zelzeleler nedeniyle oluşan travestileri bina kayıp ve hasarı 44 2 milyar doları buldu Buna kaybedilen konut eşyaları nedeniyle oluşan 6 6 milyar dolarlık ziyan ile kaybedilen araç ve arabalar nedeniyle oluşan 1 5 milyar travestiler dolarlık kayıplar da eklenince vatandaşın gördüğü direkt ziyan 52 milyar doları aştı
Raporda yer alan bilgilere nazaran zelzele nedeniyle altyapı tarım sanayi ve hizmet kesimleri kaynaklı fiziki hasar 24 3 milyar dolara üretim faaliyetlerinin azalması sonucu oluşacak katma kıymet kaybı 13 3 milyar dolara ulaştı Yıkım hafriyat konteyner iaşe ve idame harcamaları 18 9 milyar dolar Türkiye’nin beşeri sermaye kaybı ise 17 6 milyar dolar olarak hesaplandı
Tüm bu sayılar hesaplandığında sarsıntının Türkiye ye toplam faturası 126 3 milyar dolara çıktı
BÜYÜME YAVAŞLAYACAK GELİRDEKİ ARTIŞ SINIRLANACAK
CHP Genel Lider Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Faik Öztrak’ın uyumunda hazırlanan raporda sarsıntının verdiği mevcut zararın yanında önümüzdeki devirde iktisada vereceği ziyan da hesaplandı Buna nazaran zelzele bölgedeki fabrika üretim tesisi üzere yapıları tabir eden sermaye stokunun beşte birini yüzde 18 7’sini yerle bir etti Bu kayıp Türkiye’nin sahip olduğu toplam sermaye stokunun yüzde 2 6’sına tekabül ediyor
Rapora nazaran eprem nedeniyle 2023’te Türkiye’nin büyümesinin 1 4 puan etkileneceği belirtirken yılın ikinci yarısında artan inşa faaliyetleriyle büyümedeki kayıp ise 1 puan olacak
Ayrıca sarsıntının hane halklarının gelirlerinde uzun vadeli kayba neden olacağı belirtildi Yapılan simülasyona nazaran 2022 yılında doğan bir birey 10 yaşına geldiğinde elde edebileceği gelirin yüzde 2 5’ini 20 yaşına geldiğinde yüzde 5’ini 50 yaşına geldiğinde yüzde 12’sini ve 80 yaşına geldiğinde yaklaşık yüzde 18 5’ini kaybedecek
KILIÇDAROĞLU ZİHNİYET DEĞİŞİMİNE MUHTAÇLIK VAR
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu rapora yazdığı önsözde Türkiye’miz elbette büyük bir ülkedir Yaşanan maddi kayıpları telafi edecek güçtedir Lakin bu topraklarda benzeri acıları bir daha yaşamamak için büyük bir zihniyet değişimine gereksinim vardır Bu doğrultuda ülkemizde demokrasiye bilime kurallara liyakate ortak akla ve iş birliğine dayalı yeni bir devri başlatmak zorundayız değerlendirmesinde bulundu
Raporda Türkiye’de mevcut mevzuatın esasen pek çok açından kâfi olduğu asıl sorunun mevzuatın uygulanmamasından kaynaklandığı belirtildi Arka arda çıkarılan imar afla rıyla mevzuatın gerisinden dolaşılmasının yaşanan kayıpların değerli bir nedeni olduğu belirtilerek Bu sebeple sarsıntıda konut ve işyerlerini kay beden vatandaşlarımızın maddi ziyanlarını tazmin misyonu bu sürece göz yuman devlete düşmektedir değerlendirmesinde bulunuldu
ÖNERİLER
CHP’nin raporunda sarsıntı bölgesindeki vatandaşları rahatlatmak için derhal yapılması gerekenler 13 unsurluk bir teklif seti olarak sunuldu Depremzedelerin banka borçlarının silinmesi yapılacak konutların hak sahiplerine ücretsiz verilmesi iş dünyasına esnafa ve çiftçilere özel dayanaklar üzere pek çok unsur yer aldı
Bunun yanında bölgede orta ve uzun vadede yapılması gerekenler de 16 unsur halinde listelendi Kentlerin yine ayağa kaldırılmasında zelzele bölgesinde yaşayan vatandaşlarımızdan yararlanılması iş başında eğitim modelleriyle depremzedelerin seferber edilmesi vatandaşlar ve iş yerleri barınma tahlilleri inşaat girdilerini üreten endüstrilerin bölgeye yatırım yapması için alınacak tedbirler bu kısımda yer aldı
