Bahar ayları alerjik meseleleri beraberinde getiriyor. Bilhassa polen alerjisi yaz aylarına kadar kıymetli şikayetlere neden oluyor. Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Banu Musaffa Salepçi, alerjinin kesin tedavisi olmasa da birtakım sıhhat meselelerine karşı kesinlikle denetim altına alınması gerektiğini belirterek, mevzuyla ilgili şu açıklamaları yaptı:
Banu Musaffa Salepçi
Alerji nedir?
Alerji, insan bedeninde etraftaki konut tozu akarları, polenler, kimi besin unsurları, kedi-köpek tüyü, mantar sporları üzere pek çok unsura karşı birinci müsabakada IgE ismi verilen bir antikor oluşması ve daha sonra bu alerjenlerle tekrar karşılaşıldığında birtakım organlarda IgE-alerjen kompleksi aracılığı ile birçok kimyasal husus salınması sonucunda ortaya çıkan tepkiler zinciridir.
Belirtileri nelerdir?
Alerjiden en çok etkilenen organlar, burun, gözler, akciğerler ve deridir. Mevsimsel alerjiler ekseriyetle burunda kaşıntı, sık hapşırma, gözlerde kızarıklık (konjonktivit), kaşıntı ve şişme ile kendini gösterir.
Alerjinin bir mevsimi var mı?
Bazı alerjenler mevsimsel ortaya çıkabildiği üzere, kimi alerjenler yıl uzunluğu görülebilir. Ayrıyeten havaların, global ısınma ile birlikte daha erken ısınmaya başlaması, mevsimlerin bilhassa baharın daha uzun yaşanması polene karşı maruziyeti de artırabilir. Konut tozu üzere alerjenler yıl uzunluğu süren alerjiye sebep olurken, ağaç polenleri de bahar aylarında ortaya çıkarak mevsimsel alerjiye sebep olur. Polenler nedeniyle görülen bahar alerjilerinde hastalar bilhassa sabah kalktıklarında ortaya çıkan hapşırma, burunda ve boğazda kaşıntı, burun tıkanıklığı, burun akıntısı yaşarlar. Mevsim dışında ise bu şikayetler çoklukla görülmez.
Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarından nasıl ayırt edilir?
Üst teneffüs yolu hastalıklarının başlangıcındaki belirtilerle alerji belirtileri birbirine emsal özellikler gösterebilir. Lakin kişi alerjisi olduğunu biliyorsa bunu çarçabuk ayırt edebilecektir. Alerjide en kıymetli göstergelerden biri kaşıntı ve sık hapşırmadır. Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarında ekseriyetle ateş görülürken, alerjilerde ateş görülmez.
Kimler risk altında?
Ailesinde alerji kıssası olanlar her vakit yüksek risk altındadır. Son devirlerde çocuklarda alerji sıklığı önemli oranlarda artış göstermiştir. Yaklaşık yüzde 3-5 civarında görülen alerjiler yüzde 10-15 üzere oranlara yükselmektedir. Yani son 20 yılda neredeyse her çeşit alerjinin 2-3 kat arttığını biliyoruz. Çocukluk devrinde alerji sorunu olmayan şahıslar ise sıklıkla 20-40 yaş aralığında alerji sorunu yaşayabiliyor.
Ne üzere tedbirler alınabilir?
Hastalığın önlenmesinde mümkün olduğunca bilinen alerjenlerden uzak durmak, polenlerin ağır olduğu piknik üzere açık alanlarda bulunulacaksa öncesinde antihistaminik kullanmaya başlamak ve maske kullanmak gözetici olabilir. Bu bireylerde kedi-köpek tüyü alerjisi de olabileceği için konutta evcil hayvan beslemeleri önerilmemektedir. Şayet mesken tozu akarları alerjisi de varsa meskende bilhassa yatak odasında halı, açıkta kitap, tüylü oyuncak bulundurulmaması, battaniye ve polar üzere giysilerin kullanılmaması önerilir. Besin alerjisi (yumurta, çilek, fıstık, deniz eserleri gibi) olan hastalarda alerjiye sebep olan besinlerden uzak durulması önerilir.
Ne vakit ve nasıl tedavi edilir?
Hastalığın büsbütün yok edilmesi mümkün değildir, tedavisi şikayetlerin ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Tedavide en sık antihistaminik ismi verilen ve alerjenle karşılaşıldığında IgE aracılığı ile bedende salgılanan histamin üzere hususların tesirini ortadan kaldıran ilaçlar kullanılmaktadır. Ayrıyeten burun içine uygulanan kortizon içeren spreyler ve göz şikayetleri için de kortizonlu göz damlaları kullanılabilir. Şikayetleri bu tedavilerle denetim altına alınamayan, çok sık tekrarlayan seçilmiş hastalarda alerjene karşı bedeni duyarsız hale getirmeye yönelik aşı tedavileri de uygulanmaktadır. Alerji tedavi edilmediği takdirde alerjik astıma ve teneffüs sorunlarına yol açabilir. Astımlı hastalarda da denetim edilmezse bazen acil servis müracaatına hatta ağır bakım yatışlarına bile sebep olabilecek ağır ataklar ortaya çıkabilir. Bu nedenle astımın tedavisinde bir göğüs hastalıkları doktoru tarafından yakın takip ve şikayetlerin denetim altına alınması çok kıymetlidir. Bunun yanı sıra alerjenin tipine bağlı olarak ciltte kabarma, kaşıntı ve şişlikler de sıklıkla görülebilir. Bu meseleler da takip ve tedavi ile tam olarak denetim altına alınabilir ancak büsbütün ortadan kalkmaz. Bu nedenle hami tedbirlerin de alınması gereklidir.