Niğde’nin Bor ilçesindeki çocukluktan valiliğe, bakanlığa, başbakan vekilliğine uzanan bir ömür kıssası. Siyaset ve devlet adamı Akın Gönen, Türkiye’nin sıkıntıları ve tahlil tekliflerini Prof. Dr. İbrahim Kaya’ya anlattı. Gönen’in aktardıkları ile bir kitap yazıldı, “Umutluyum” ismi verildi.
Gönen kaymakamken, kimi köylerde kız çocuklarının nüfusa kaydedilmediğini fark etti. Kızların eğitimde desteklenmesi için çalışmalar yaptı. Siyasete girdiğinde Çocuk Esirgeme Kurumu’ndaki çocukların 18 yaşını doldurduklarında devlet tarafından istihdam edilmesine dair kanun teklifi hazırlayıp Meclis’e sunan ve yasalaşmasını sağlayan Akın Gönen bugün de toplumsal çalışmaların içinde.
SINAVDA AYRIM YAPILMAZDI
Son devirde kamuya girişte “Mülakat” ismi altında haksızlıklar yapılıyor. Kaymakamlık imtihanına 1967’de giren Akın Gönen, o periyot yaşadıklarını şöyle anlatıyor:
“Mezun olduktan sonra bir gazetede maiyet memurluğu, yani kaymakamlık ilanı gördüm. Çabucak başvurdum. İmtihan için Ankara’ya gittim. Son derece dürüst yapılan bir imtihan sonucuna nazaran mesleğime başladım. Liyakatin ve fırsat eşitliğinin işlediği periyottu. İmtihanda başarılı oldum. İmtihanı kazanan elli arkadaştık. Olağan imtihana girenler farklı görüşlerden bireylerdi ve inanın ki kazananların içinde her görüşten kişi vardı. Yani imtihan hakikat formda yapıldı, kimin ne düşündüğüne bakılmadı. İşi ehline verme prensibi uygulandı. Esasen o imtihanı kazanan bireyler ileride ülke için kıymetli valiler yahut üst vazifeliler olacaktı.”
LİYAKAT SİSTEMİ İŞLİYORDU
Akın Gönen, kimseden dayanak almadan imtihanda başarılı olmuştu. Bu durumu, “Cumhuriyet var olsun. Cumhuriyetin kurucuları ışık içinde yatsınlar. Cumhuriyetin liyakat sistemi işliyordu” diyor. Kaymakamlık günleriyle ilgili bir anısını anlatıyor:
“Toplumun yaşadığı bütün sıkıntıların birinci muhatabı taşradaki kaymakamdır. Bir bakıma acil servisteki vazifeli hekim misalidir kaymakam. Yani kaymakam olarak sorun birinci sizin önünüze gelir. 1975’de Beşiri kaymakamıydım. Gittiğim köy okulunda sınıfta bir kız öğrencinin bile bulunmadığını gördüm. İlçe Ulusal Eğitim Müdürü’nü çağırdım. Bir açıklama bekliyorum natürel. Müdür Beyefendi, ‘Kaymakam Beyefendi burada bu türlü. Kimi köylerde kız çocukları okula gitmez’ dedi. Kanuna nazaran herkesin temel eğitim almak zorunda olduğunu söylediğimde müdür, ‘Kaymakam Beyefendi kız çocukları nüfusta var olsa o vakit yasal süreç yapılır. Lakin nüfusa kayıtlı değiller ki’ demez mi! Araştırdım ve müdürün söyledikleri gerçekten yanlışsız. Çabucak valilik makamına bir yazı yazdım. Kız çocuklarının eğitimden yoksun kaldığını belirttim. Lakin bugün de bu sorun hâlâ devam ediyor.”
1991-93 yılları ortasında Devlet Bakanlığı yapan Akın Gönen, Türkiye’nin en çok konuştuğu hususlarla ilgili görüşlerini anlattı.
Sanki bar kapısı
Akın Gönen değişik vilayetlerde valilik yaptı. Sonra kendisini Anavatan Partisi’nden Niğde milletvekili olarak buldu. Turgut Özal periyodunda hükümet sözcülüğü vazifesini de yürüttü. Gönen, Türkiye’nin çok partili siyasal hayata şok biçimde geçtiğini, siyasal partiler yapılanmasında lider-merkezlilik sorununun çok değerli olduğuna dikkat çekiyor. Gönen, ülkemizde yaşanan birtakım aksileri örneklerle anlatıyor, yeniden de “Moralimizi bozmayalım” diyor. Gönen şöyle devam ediyor:
“Coğrafyamız çok hassas. Köprü değil de kapı Türkiye… Sinemalardaki bar kapısı gibi… Her yerden giren ve çıkan var ülkeye… FETÖ olayında da ülkenin her hududundan kaçanlar oldu. Kevgir üzere ülkemiz maalesef… İsveç’ten, Amerika’dan FETÖ üyelerini istiyoruz. Türkiye’nin güvenlik sorunu gitgide büyüyor. Hele hele mültecilerin yerleşmesinden sonra sorun çok daha büyüdü maalesef. Mültecilerin bir kısmı da vatandaş oldu, oluyor.
BEN UMUTLUYUM
Ben Türk halkının ileri görüşlü olduğunu, en sıkıntı vakitlerde bile halkın doğruyu bulduğunu birden fazla defa gördüm. Sorunları yanlışsız teşhis eden bir akıl gelirse tahlil olur. Siyaset her şeye kadirdir. Kâfi ki devlet aklı kullanılsın. Umutluyum, zira insanlara güveniyorum. Halkın aklına ve sezgisine güveniyorum.”